تصور بازگشت به توافق هستهای در آینده نزدیک، به علت ملاحظات متعدد ژئوپلتیکی و داخلی، دشوار است و علاوه بر این محافظهکاران در هر دو کشور ایران و آمریکا، بازگشت به این توافق را نشانه ضعف و شکست سیاسی قلمداد میکنند.
فارسپلاس؛ دیگر رسانهها – دیپلماسی ایرانی نوشت: دولت جو بایدن بعد از انتخابات ریاست جمهوری اخیر ایالات متحده آمریکا، بازگشت سریع به توافقنامه هستهای با ایران را که دولت دونالد ترامپ از آن خارج شده بود، به تعویق انداخت تا به اولویتهای دیگری برای تحکیم جایگاه سیاسی خود بپردازد. ایران نیز در موافقت با راه حلهای میانه که اروپاییها برای از سرگیری اجرای توافقنامه هستهای ارائه کردند و آخرینِ آن در ماه ژوئیه مطرح شد، تردید و درنگ کرد و به مذاکرات وین ادامه نداد تا این که وزیر امور خارجه این کشور در 20 دسامبر موافقت کشورش را با به پایان رساندن مذاکرات وین بر اساس آخرین پیشنویس پیشنهادی اروپاییها اعلام کرد. آمریکا در طول مذاکرات وین موضع خود را به اروپاییها نزدیک کرد و حتی در خصوص برخی خواستههای ایران برای خروج مؤسسات ایرانی از فهرست تحریمها نرمش نشان داد و مانع اصلی باقی مانده، ناتوانی دولت آمریکا در دادن تضمین در خصوص خارج نشدن دولتهای بعدی آمریکا از توافقنامه هستهای و اصرار آمریکا و اروپا بر حل اختلافات باقی مانده ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی بود. اقدامات ایران در زمینه افزایش غنیسازی اورانیوم و استفاده از سانتریفیوژهای نسل جدید و افزایش توانایی موشکی و اعلام قصد خود برای پرتاب ماهواره به فضا، موجب شد موضع اروپاییها به تدریج به موضع آمریکا نزدیک شود و دو طرف از تمرکز بر احیای توافق هستهای فاصله بگیرند و تحریمهایی علیه تهران اعمال کنند. از تماسهای اخیر آمریکا و ایران میتوان اینگونه نتیجه گرفت که محافل سیاسی دو کشور معتقدند از سرگیری اجرای توافقنامه هستهای به نفع آنان است. آمریکا از این طریق میتواند جاه طلبیهای هستهای تهران را مهار کند و ایران نیز میتواند از فشار شدید تحریمهای اقتصادی خارج شود و بار دیگر به عنوان کشوری تأثیرگذار بر فعالیتهایش در خاورمیانه تمرکز کند. با این حال، تصور بازگشت به توافق هستهای در آینده نزدیک، به علت ملاحظات متعدد ژئوپلتیکی و داخلی، دشوار است و علاوه بر این محافظهکاران در هر دو کشور ایران و آمریکا، بازگشت به این توافق را نشانه ضعف و شکست سیاسی قلمداد میکنند. دولت دموکرات آمریکا توانست اکثریت را در مجلس سنا حفظ کند ولی اکثریت را در مجلس نمایندگان از دست داد و اکنون سرگرم برنامههای عظیم داخلی پیش از انتخابات سال 2024 است به همین علت دنبال پروژههای خارجی حساس و تضمین نشده، نخواهد رفت. در شرایطی که آمریکا میگوید که ایران پهپادهایش را برای استفاده در جنگ اوکراین در اختیار روسیه قرار میدهد، تقریبا بعید است که آمریکا گام نخست را در مذاکره با ایران بردارد. از سرگیری مذاکرات هستهای تا حد زیادی به تحولات در اوکراین بستگی دارد که بدون مذاکرات دشوار و طولانی و در بهترین حالت تا اواخر فصل بهار به نتیجه نخواهد رسید. همچنین با توجه به چالشهای داخلی ایران هنوز کاملا متوقف نشده است، امکان از سرگیری مذاکرات غرب با ایران در کوتاه مدت بعید به نظر میرسد. با این حال ایران علاقه دارد خود را به عنوان طرفی که مایل به از سرگیری مذاکرات است معرفی کند. صرف از سر گرفته شدن مذاکرات به معنای خروج نسبی ایران از انزوای سیاسی است. در عین حال نشانهای وجود ندارد که مشخص کند ایران آماده است نرمش کافی درباره بندهای توافقنامه هستهای با هدف دستیابی به توافق را نشان دهد یا حاضر شود از میزان غنیسازی اورانیوم خود بکاهد. بنابراین نرمش نشان دادن سیاسی اخیر ایران میتواند مانور یا اقدامی تاکتیکی باشد. بعید است در کوتاه مدت گشایشی در خصوص توافقنامه هستهای ایران حاصل شود و به احتمال زیاد اوضاع به شکل کنونی ادامه خواهد یافت بدون آن که هیچ طرف، پیشروی یا عقبنشینی چشمگیری داشته باشد مگر این که اقدامی نظامی صورت بگیرد که اوضاع و محاسبات را تغییر دهد. اقدام نظامی، موضوعی است که اسرائیل به عنوان اهرم فشار به کار میگیرد بدون آن که گامی عملی در جهت آن برداشته باشد. نویسنده: نبیل فهمى/ منبع ایندیپندنت عربی پایان پیام/ت